Η Κόνιτσα δεν ήταν έτοιμη, αλλά δεν είναι αργά - Ώρα για πράξεις: υποδομές, σεβασμός στην παράδοση, προβολή της πνευματικής κληρονομιάς

Μετά την τεράστια επιτυχία της τηλεοπτικής σειράς «Άγιος Παΐσιος: Από τα Φάρασα στον Ουρανό», η Κόνιτσα βιώνει ένα πρωτοφανές κύμα επισκεψιμότητας. Χιλιάδες προσκυνητές καταφθάνουν καθημερινά στην ακριτική κωμόπολη της Ηπείρου, προκειμένου να επισκεφθούν την πατρική οικία του Οσίου Παϊσίου, αλλά και την Ιερά Μονή Στομίου, όπου ασκήτεψε για χρόνια ο Άγιος. Το προσκύνημα μετατρέπεται σε ένα από τα πιο δυναμικά θρησκευτικά ρεύματα της σύγχρονης Ελλάδας.

Μια πόλη που αιφνιδιάστηκε από την απήχηση

Το ερώτημα που τίθεται πλέον, είναι κατά πόσο η Κόνιτσα ήταν – και είναι – έτοιμη να διαχειριστεί αυτό το νέο ρεύμα επισκεπτών. Οι υποδομές φαίνεται να μην επαρκούν. Τα στενά γκαλντερίμια που οδηγούν στην πατρική οικία του Αγίου παρουσιάζουν φθορές και δυσκολεύουν την πρόσβαση, ειδικά για ηλικιωμένους... προσκυνητές. Υπάρχουν πληροφορίες πως ο Δήμος εξετάζει την επισκευή τους, με σεβασμό στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική της περιοχής.

Η Κόνιτσα και η κληρονομιά της πέτρας

Η Κόνιτσα και τα γύρω χωριά της δεν είναι απλώς μια ορεινή περιοχή – είναι ένα ζωντανό μουσείο της παραδοσιακής ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής. Η πέτρα, το ξύλο και τα περίτεχνα καλντερίμια αποτελούν τη γλώσσα με την οποία οι φημισμένοι μαστόροι και πετράδες της περιοχής μιλούσαν για αιώνες. Από τα μοναδικά γεφύρια μέχρι τα αρχοντικά των χωριών, η τέχνη της πέτρας είναι ανεξίτηλα χαραγμένη στον τόπο. Είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας το ιστορικό κέντρο της Κόνιτσας να προστατευτεί και να αποκατασταθεί με γνώμονα αυτή την παράδοση. Η αντικατάσταση της πέτρας από άσφαλτο και τα σοβατισμένα κτίρια είναι προσβολή στην τοπική ταυτότητα και μια χαμένη ευκαιρία πολιτιστικής ανάδειξης.

Ανεπαρκείς υποδομές σε εστίαση και φιλοξενία

Το πρόβλημα εντείνεται στον τομέα της εστίασης και της φιλοξενίας. Τα λίγα διαθέσιμα εστιατόρια αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τον αυξημένο όγκο επισκεπτών, ειδικά σε περιόδους αιχμής. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στα καταλύματα, με ελάχιστες διαθέσιμες κλίνες, παρά την ύπαρξη κάποιων ξενοδοχειακών μονάδων. Η ανάγκη για ενίσχυση και επέκταση των τουριστικών υπηρεσιών είναι άμεση.

Προς έναν εορτασμό πανελλήνιας εμβέλειας

Στο πλαίσιο αυτό, πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν την αναβάθμιση του ετήσιου εορτασμού της μνήμης του Αγίου Παϊσίου (12 Ιουλίου) σε γεγονός πανελλαδικής εμβέλειας. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να ενισχυθεί και με την καθιέρωση τοπικής επίσημης αργίας στην Κόνιτσα, αποτίοντας τιμή στον Άγιο που αποτελεί πλέον σύμβολο οικουμενικής πνευματικότητας.
Παράλληλα, έχει τεθεί επί τάπητος και η πρόταση για την ανέγερση μεγάλου προσκυνηματικού ναού προς τιμήν του Αγίου Παϊσίου εντός της πόλης, που θα λειτουργεί ως κέντρο πνευματικότητας αλλά και πόλος τουριστικής ανάπτυξης.

Ανάδειξη και του παρεκκλησίου της Αγίας Βαρβάρας

Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει και στο ιστορικό παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας, που βρίσκεται λίγο έξω από την Κόνιτσα. Πρόκειται για έναν τόπο ξεχωριστής πνευματικής αξίας, καθώς εκεί συνήθιζε να προσεύχεται ο μικρός Αρσένιος (ο μετέπειτα Άγιος Παΐσιος), ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες είχε και θεοπτίες. Η ανάδειξή του, με κατάλληλη σήμανση και πρόσβαση, θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω τον πνευματικό χαρακτήρα του προσκυνήματος και να προσφέρει μια ακόμη αυθεντική εμπειρία στους επισκέπτες.

Το μέλλον είναι τώρα

Είναι σαφές πως η Κόνιτσα ίσως άργησε να συνειδητοποιήσει τη δυναμική που προσφέρει η πνευματική παρακαταθήκη του Αγίου Παϊσίου. Ωστόσο, «ποτέ δεν είναι αργά». Η πρόκληση τώρα είναι η οργάνωση, η επένδυση στις υποδομές, και πάνω απ’ όλα η επιστροφή στις ρίζες – στην πέτρα, στην παράδοση και στην ταυτότητα που καθιστούν την Κόνιτσα μοναδική.
Η Κόνιτσα στέκεται πλέον μπροστά σε μια ιστορική ευκαιρία. Το ερώτημα είναι αν θα την αδράξει με την περηφάνια και τη σοφία των παλιών της μαστόρων.