Το χωριό είναι αμφιθεατρικά κτισμένο στο εσωτερικό της κοιλάδας του ρέματος Τοπόλιτσα, σε υψόμετρο 750μ., και περιβάλλεται από πυκνό πευκοδάσος. Πάνω του... στέκουν επιβλητικές οι κορυφογραμμές της Τραπεζίτσας. Πληθυσμός: 101 κάτοικοι
Η κεντρική εκκλησία του Αϊ-Γιώργη αγιογραφημένη από Χιοναδίτες αγιογράφους είναι ένα από τα στολίδια του χωριού μας. Αποτελείται από τρεις Μαχαλάδες, τον Πάνω Μαχαλά που γιορτάζει την ημέρα του Αγίου Παντελεήμονος, τον Κάτω Μαχαλά που γιορτάζει την ημέρα της Αγίας Παρασκευής και τον Πέρα Μαχαλά (Μαντζαίοι, Σπαναίοι).
Το Πεκλάρι, όπως συνηθίζουν να το αποκαλούν αλλιώς οι ντόπιοι, βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού της Τραπεζίτσας. Το υψόμετρο κυμαίνεται από 720 εως 800 μέτρα.
Σημαντικά δρώμενα που ακολουθούν και διατηρούν τις ηπειρώτικες παραδόσεις είναι το διήμερο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου) και του Αγίου Παντελεήμονος (27 Ιουλίου) και οι Απόκριες, όπου διαδραματίζεται ο παραδοσιακός γάμος.
Εξωραϊστικός και Φιλοπρόοδος Σύλλογος Πηγής
Το γεφύρι στο Πεκλάρι
Το χωρίο Πηγή είναι ένα από τα πολλά μέρη της Ηπείρου, που φιλοξενεί την αγέρωχη και μακρόχρονη οικοδομική παράδοση γεφυριών από πέτρα. Στα νοτιοδυτικά του χωριού στέκει από το 1903 το γεφύρι, χορηγίας του Πεκλαρίτη Γ. Καραγιάννη. Οικοδομήθηκε και ανεγέρθηκε το 1903 από τον Πυρσογιαννίτη μάστορα Μήτρο Γκόρτσο. Ακόμη και σήμερα στέκει αμετάβλητο, με συντροφιά την εκκλησία του αγίου Νικολάου και παρέχοντάς του σκιά από τα πλατάνια και δροσιά από τα κρύα τρεχούμενα νερά του λάκκου. Η χρησιμότητά του στο παρελθόν αποτελούσε καίρια, καθότι ήταν η δίοδος των κατοίκων του οικισμού για την Κόνιτσα.
Κλεισούρα (Χαράδρα): Πρόταση για αρχάριους περιπατητές ή απλά για τους φυσιολάτρες!!! 
Η μικρή χαράδρα, ή όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι Κλεισούρα (λόγω του στενού πλάτους της), είναι μία μικρή διαδρομή μέσα από πλατάνια, νερά και κατά γενική ομολογία ένα πανέμορφο κατάφυτο τοπίο . Η διαδρομή, διάρκειας μόλις 1 ώρα και ένα τέταρτο, γίνεται δίπλα από το ρυάκι και μπορεί ο πεζοπόρος να ξεκινήσει είτε από το χωριό μας, Πηγή, και να κατέβει προς την Κόνιτσα (περιοχή Μπούση) είτε το αντίστροφο.
Η διαδρομή διανύεται εύκολα, αλλά καλό είναι να επισημανθεί, ότι δεν είναι αξιοποιήσιμη και κατασκευασμένη ειδικά για αυτόν τον σκοπό. Δυστυχώς, δεν έχει μεγάλη προσέλευση η διάβασή του, αλλά προτείνω αν βρεθείτε στην περιοχή μας να το τολμήσετε! Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι δυστυχώς οι συγκοινωνίες δεν βοηθούν ιδιαίτερα, αλλά αυτό ας μην αποτελέσει τροχοπέδη... ΛΥΣΕΙΣ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ... Το λεωφορείο από Κόνιτσα για Πηγή φτάνει στο χωριό κατά το μεσημεράκι (γύρω στις 2, 2μιση), οπότε μπορείτε να επιλέξετε να το διαβείτε εκείνη την ώρα!!! Καλή πεζοπορία...
Διαδρομή: Ξεκινώντας από την Πηγή για Κόνιτσα (Περιοχή Μπούση)
Εσωτερικό εκκλησίας Αγίου Νικολάου
Πεζοπορείτε από την πλατεία του χωριού, προς τον Άγιο Νικόλαο, αν επιθυμείτε περνάτε πάνω από το γεφύρι και συνεχίζετε στον αριστερό χωμάτινο δρόμο παραπλεύρως από την εκκλησία.
Αφού περάσετε την εκκλησία, στα 100 μέτρα θα βρεθείτε σε διχοτόμηση του δρόμου. Εσείς θα ακολουθήσετε τον αριστερό δρόμο. Αυτόν δηλαδή που κινείτε παραπλεύρως του λάκκου! Μετά η διαδρομή είναι εύκολη, υπάρχει δρομάκι και εκτός αυτού να ακολουθείτε πάντα το ρυάκι.
Στην κορυφή: τεχνητό αυτοσχέδιο εικονοστάσι
Πανηγύρι
Το χωριό μας γιορτάζει κάθε χρόνο διήμερο πανηγύρι προς τιμήν των Αγίων του χωριού μας, Αγίας Παρασκευής και Αγίου Παντελεήμονος.
Τιμώντας πάντα τις παραδόσεις και ακολουθώντας τες, ανταμώνουμε κάθε χρόνο από όλα τα μέρη της Ελλάδας, αλλά και από το εξωτερικό. Είναι μία ευκαιρία να επανασυνδεθούμε και να γλεντήσουμε όλοι μαζί οι μεγαλύτεροι σε ηλικία και οι νεότεροι όπως μας έμαθαν οι πρόγονοί μας!!!
Απόκριες
Το πολιστικό δρώμενο των Αποκρεών στην Πηγή κρατά εδώ και πολλά χρόνια τη δράση του. Μαρτυρίες Πεκλαριτών αναφέρουν ότι το δρώμενο λάμβανε χώρα από πριν τον πόλεμο του 40'. Διαδραματίζεται η τελετή του γάμου και πιο συγκεκριμένα το γλέντι που γίνεται με δρώντα πρόσωπα το Γαμπρό, τη Νύφη, το Γέρο, τη Βάβω, διάφορα άλλα πρόσωπα καλεσμένων και φυσικά το Γαϊδούρι. Ο Σύλλογός μας κερνά παραδοσιακά εδέσματα τους επισκέπτες, όπως πίτες, τσίπουρο, πόντζι, αρμιά. Ψήνουμε την καθιερωμένη, τα τελευταία χρόνια, μπατσάρα. Οι Απόκριες πέρα από την ιστορία που κουβαλάνε είναι και ένας λόγος αντάμωσης των χωριανών από όλα τα μέρη της Ελλάδας. Είναι μία ευκαιρία να γλεντήσουμε και να γιορτάσουμε όλοι μαζί.
Δρώμενα στο Πεκλάρι
Το καλοκαίρι του 2013 έγινε μία απόπειρα να διοργανώσουμε παιδικές εκδηλώσεις για τα μικρά μας Πεκλαρόπουλα. Το διήμερο δρώμενό μας αποτελούταν από παιχνίδια, εικαστικά και δραστηριότητες που αποσκοπούσε στην γνωριμία των παιδιών μεταξύ τους και την ανακάλυψη του φυσικού κάλλους του χωριού μας. Ο στόχος μας επετεύχθη!
Οι δραστηριότητες προσέλκυσαν τόσο παιδιά από το χωριό μας, όσο και παιδιά από την Κόνιτσα. Περάσαμε καλά και ελπίζω να περάσανε το ίδιο και οι μικροί μας φίλοι.
Ευελπιστούμε αυτή η κίνηση να επαναληφθεί και το επόμενο καλοκαίρι και να γίνει ένας θεσμός που θα κρατήσει.
Μιλούν για το χωριό μας!!! ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΠΡΩΪΝΟ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ
7 χλμ. Α της Κόνιτσας βρίσκεται η Πηγή, χτισμένη με μεγάλη αμφιθεατρικότητα στις ΒΔ πλαγιές της Τραπεζίτσας. Στο κυριακάτικο πρωινό του Γενάρη ο οικισμός προβάλλει νοτισμένος από την καταχνιά που αναδύεται πάνω από τη ρεματιά του «Ποταμού». Είναι η ώρα που σχολάει η λειτουργία στην εκκλησία του Αϊ-Γιώργη. Οι χωριανοί, φορώντας τα καλά τους, βγαίνουν από την εκκλησία και μας καλωσορίζουν πρόσχαρα, ανηφορίζουν παρέες – παρέες προς το καφενείο του χωριού.
- Ας πούμε μια καλημέρα στον παπά-Βαγγέλη, λέει ο Δήμαρχος.
Στη συντροφιά έρχεται και ο Σταύρος Κίτσιος, Ιεροψάλτης και Δημοτικός Σύμβουλος.
- Πιθανολογείται, ότι το χωριό πρωτοκατοικήθηκε τον 13ο ή 14ο αιώνα, λέει ο Σταύρος. Η αρχική του ονομασία ήταν «Πεκλάρι» ή «Εμπεκλέρ». Τη δεκαετία του ’50, εξαιτίας των πολλών πηγών του, μετονομάσθηκε σε Πηγή. Είναι χτισμένο σε 4 μαχαλάδες: τον Πάνω Μαχαλά, τον Κάτω Μαχαλά, τους Μαντζαίους και τους Σπαναίους.
- Ελάτε να δείτε το εσωτερικό του ναού, λέει ο παπά-Βαγγέλης.
Πετρόχτιστη η εκκλησία με λιθανάγλυφη χρονολογία 1819. Το εσωτερικό είναι μια αποκάλυψη, όχι μόνον για τις θαυμάσιες τοιχογραφίες αλλά κυρίως για το τέμπλο, ζωγραφισμένο από Χιονιαδίτες ζωγράφους με απαλούς τόνους και φυτικά μοτίβα απαράμιλλης ομορφιάς.
- Και να σκεφθείτε, ότι πριν λίγα χρόνια ήταν καλυμμένο με μπογιά, προσθέτει ο παπά-Βαγγέλης. Χρειάστηκαν ειδικοί και πολλή προσπάθεια για ν’ αποκαλυφθεί αυτό το αριστούργημα.
Δίπλα στην πλατεία διατηρείται σε θαυμάσια κατάσταση το πετρόχτιστο σχολείο. Στη δεκαετία του 1940 τα παιδιά ξεπερνούσαν τα 100 και οι κάτοικοί τους 500. Σήμερα κατοικούν μόνιμα 50 και στο σχολείο δεν ακούγονται φωνές παιδιών.
- Αν όλα παν καλά, λέει ο Δήμαρχος, το Σχολείο θα ξαναζωντανέψει, θα στεγάσει τον ξενώνα του χωριού.
Πανέμορφος οικισμός η Πηγή, περίκλειστη με δασωμένα βουνά από παντού. Μόνον από τη χοάνη της χαράδρας του Ποταμού ξανοίγει στα ΒΔ ο ορίζοντας, που καταλήγει στην χιονισμένη οροσειρά της Νεμέρτσικας. Στο χαμηλότερο τμήμα της ρεματιάς προβάλλει ανάμεσα στα πλατάνια ένα πέτρινο γεφύρι εξαιρετικής κατασκευής, δωρεά του Γεώργιου Καραγιάννη στις αρχές του 20ου αιώνα. Δωρεές του ίδιου είναι ακόμα το Υδραγωγείο και ο κοιμητηριακός ναΐσκος του Αγ. Νικολάου.
Ανηφορίζουμε στον Πάνω Μαχαλά. Εδώ δεσπόζει ο παλιός πλακοσκέπαστος ναός του Αγ. Παντελεήμονα, στη σκιά υπεραιωνόβιου πλάτανου. Ανηφορίζοντας μέσα από πετρόχτιστα σπίτια το τσιμεντόστρωτο σοκάκι, φτάνουμε στην άκρη του χωριού, σε υψόμετρο 750 μ. Να ένα σπίτι με σαχνισί, να και κάποια πλακοσκέπαστα.
- Πως από το χωριό μας, βρε παιδιά; μας ρωτάει ένας πρόσχαρος άνθρωπος. Ελάτε από το σπίτι να πιούμε ένα καφεδάκι.
Το σπίτι του κυρ-Ευθύμη είναι φιλόξενο και ζεστό, μας υποδέχονται η γυναίκα και η κόρη του. Έρχεται στη συντροφιά και ο Ευθύμης Βουρδαύκας, Πρόεδρος του Εξωραϊστικού και Φιλοπρόοδου Συλλόγου Πηγής.
- Σας προσκαλώ την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς. Είναι μια συλλογική προσπάθεια που συμμετέχει όλο το χωριό με παραδοσιακές στολές, κρασί και τσίπουρο, σπιτικές πίτες και τουρσί, κλαρίνα, χορό και ξεφάντωμα ως το βράδυ. Ωραίο πανηγύρι γίνεται και στις 26 και 27 Ιουλίου, της Αγ. Παρασκευής και του Αγ. Παντελεήμονα. Και μια κι είστε εδώ, αξίζει μια βόλτα ως την Αγ. Παρασκευή, καταλήγει ο Ευθύμης.
Επιστρέφοντας περνάμε έξω από το καφενείο του χωριού. Όλοι απολαμβάνουν τη χειμωνιάτικη λιακάδα. Επιμένουν να καθήσουμε για ένα τσιπουράκι. Ήδη όμως μας περιμένει στο λημέρι του, στα υψίπεδα της Παλιάς Κλειδωνιάς, ο καλός μας φίλος, ο Νίκος ο Καμάς.
πηγή: ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ, ΤΕΥΧΟΣ 56 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2007
Ο όρκος του ηρωικού Καπετάν Κρεμμύδα
Ο Σπύρος Μήτσης ή καπετάν Κρεμμύδας, γενναίος και σεμνός Ηπειρώτης, Εθνικός Αγωνιστής από το χωριό Ιερομνήμη, υπήρξε δάσκαλος για 5-6 χρόνια στο χωριό Πεκλάρι (Πηγή) Κόνιτσας, κατετάγη το έτος 1908 ως εθελοντής. Τον όρκισε ο σεβάσμιος ηγούμενος της Αγίας Αικατερίνης Ιωαννίνων κ. Άνθιμος Κτενιάδης το 1908, ο οποίος όρκισε τους περισσότερους εθελοντές αγωνιστές του 1912-13. Ήταν σημαντικό στέλεχος της Ηπειρωτικής Εταιρείας.
Ο λίαν συγκινητικός όρκος του έχει ως εξής:
«Ορκίζομαι επί του Ιερού Ευαγγελίου, εις το όνομα της μίας και Αδιαιρέτου και Ομοουσίου Αγίας Τριάδος, ότι θέλω λύσει την τελευταίαν ρανίδα του αίματός μου προς απελευθέρωσιν της φιλτάτης μου Πατρίδος Ηπείρου. Όταν διαταχτώ προς τούτο και ότι θέλω τηρήσει απόλυτον εχεμύθειαν περί του σκοπού και του έργου της Εταιρείας. Σε περίπτωση δε φανώ επίορκος να υποστώ τας συνεπείας περί ποινών μυστικού άρθρου και να είμαι επικατάρατος».
Τέτοιοι λεβέντες ήταν οι αγωνιστές του 1912-13, γιʼ αυτό όχι μόνο νίκησαν, αλλά συνέτριψαν κυριολεκτικά τις υπέρτερες και άριστα οχυρωμένες Τουρκικές δυνάμεις, μετά από 460 χρόνια επώδυνης και μισητής σκλαβιάς.
Πηγή: εφημερίδα "ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου