Συνεργασία Ελλάδας - Αλβανίας για τον Αώο ποταμό

Στην νοτιονατολική άκρη των Βαλκανίων, δύο χώρες μοιράζονται τον πιο άγριο ποταμό της Ευρώπης. Ο ποταμός Αώος είναι από τα ελάχιστα ποτάμια της Ευρώπης που διασχίζει ανεμπόδιστα, 270 χιλιόμετρα γης. Στα πρώτα 80 χιλιόμετρα, ο ποταμός ρέει από τις παρυφές της βόρειας Πίνδου κοντά στο χωριό Βοβούσα... και ονομάζεται Αώος, ενώ στο μεγαλύτερο μέρος του, 190 χιλιόμετρα γης, διασχίζει αλβανικό έδαφος και ονομάζεται ποταμός Βιόσα. Η Αδριατική θάλασσα, όπου εκβάλλει ο Αώος, είναι σημείο εισόδου για το ευρωπαϊκό χέλι, απειλούμενο είδος παγκοσμίως, που αν και αναπαράγεται στη θάλασσα, χρησιμοποιεί τα εσωτερικά ύδατα για να τραφεί. Εισέρχεται στο ποτάμι φτάνοντας μέχρι και τις πηγές του στο Μέτσοβο, και όταν φτάσει στην ώριμη αναπαραγωγική ηλικία μετά από μερικά χρόνια επιστρέφει στη θάλασσα. Η κατασκευή υδροηλεκτρικών φραγμάτων απειλεί σήμερα αυτόν τον κύκλο ζωής. Η κυβέρνηση της Αλβανίας σχεδιάζει εδώ και μερικά χρόνια την κατασκευή τους με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Το σχέδιο κατασκευής ενός φράγματος ύψους 25 μέτρων στον ποταμό Βιόσα το 2016, οδήγησε περιβαλλοντικές οργανώσεις και κατοίκους να δώσουν και τελικά να κερδίσουν έναν μεγάλο αγώνα στα αλβανικά δικαστήρια το 2017. Σήμερα, ο κίνδυνος είναι ακόμη ορατός, αφού περισσότερα από 30 υδροηλεκτρικά φράγματα σχεδιάζονται κατά μήκος του κεντρικού ποταμού και των παραποτάμων του.Τον Σεπτέμβριο του 2020, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα ανακοίνωσε την πρόθεσή του να θέσει υπό καθεστώς προστασίας το ποτάμιο σύστημα του Αώου χαρακτηρίζοντας το ως εθνικό πάρκο, χωρίς όμως να έχει λάβει σαφή μέτρα προς αυτόν τον χαρακτηρισμό.Ο τελευταίος άγριος ποταμός της Ευρώπης δε γνωρίζει από σύνορα. Πρόσφατα βρέθηκε στο επίκεντρο των συναντήσεων που πραγματοποίησε ο υπουργός περιβάλλοντος, Κώστας Σκρέκας με την ομόλογό του στην Αλβανία, Μιρέλα Κουμπάρο.Κοινό όραμα είναι ο ποταμός Αώος - Βιόσα να τεθεί σε ολοκληρωτικό καθεστώς προστασίας μέσω της δημιουργίας μιας διασυνοριακής προστατευόμενης περιοχής.

himara